Các nhà cổ sinh vật học thuộc ĐH Pennsylvania
vừa khám phá một loài khủng long ăn cỏ mới dựa trên bộ khung xương phát
hiện tại phía tây bang New Mexico (Mỹ).


Bộ xương không hoàn chỉnh
của chúng bao gồm mộ phần hộp sọ, vài đốt sống lưng và những mảnh xương
sườn nhỏ. Bằng các phương pháp chuyên ngành, loài khủng long mới có tên
khoa học là Jeyawati rugoculus, sinh sống chủ yếu ở hệ sinh
thái rừng có đầm lầy. Chúng phát triển nhất dọc theo các bãi biển nội
địa cách đây 91 triệu năm.

Tên gọi của loài khủng long mới có nghĩa là “miệng nghiến ken két và mắt
lượn sóng”. Chúng là động vật ăn cỏ, thức ăn chủ yếu là cây dương xỉ cổ
đại và các cây lá kim.

Hình ảnh được các chuyên gia đồ họa mô phỏng loài khủng long ăn cỏ mới.

Loài Jeyawati có họ hàng gần với loài khủng
long mỏ vịt hadrosaur đã được phát hiện trước đây, sinh sống phổ biến ở
bán cầu Bắc giai đoạn cuối kỷ Phấn trắng, khoảng 65-80 triệu năm trước.
Theo mô phỏng, loài Jeyawati còn giữ lại nhiều đặc tính ban đầu về răng
và hàm của loài khủng long hadrosaur.

Từ Jeyawati được phát âm thành hai tiếng trong ngôn ngữ của
người Zuni-một tộc người châu Mỹ bản địa, sinh sống dọc theo dòng sông
Zuni, phía Tây New Mexico. Tên gọi này liên tưởng đến bộ máy nhai phức
tạp đã tiến hóa của nòi động vật ăn cỏ.

Phần thứ hai của tên khủng long, rugoculus, là một từ tiếng
Latinh, bao gồm ruga và oculus, có nghĩa là mắt lượn sóng. Nó miêu tả
chức năng độc nhất của loài khủng long mới này. Một trong những cái
xương giữ hố mắt của nó tạo thành kiểu dáng lồi lõm bên ngoài, có thể
giúp loài này có khả năng quan sát rộng hơn ở phần trước và sau mắt.

Tiến sĩ Andrew Mc.Donald, trưởng nhóm nghiên cứu nhận xét: “Loài khủng
long mới dương như phải cam chịu một cuộc sống vô cùng khó khăn. Một vài
phần xương sườn gẫy có dấu hiệu sưng và có bề mặt gồ ghề. Điều đó nói
lên, loài vật này đã bị tổn thương hoặc gẫy xương sườn vài lần trong
đời. Những tổn thương đã hồi phục trước khi con vật chết”.

Những mẫu xương hóa thạch của loài khủng long mới, bao gồm một phần hộp sọ, đốt xương sống và mảnh vỡ của xương sườn.

Những hóa thạch của loài khủng long ăn cỏ mới đã được
phát hiện từ năm 1996. Nhưng cho đến trước phát hiện này, Jeyawati
được xếp vào nhóm khủng long và thú chưa được phân loại trong gần 15
năm.

Theo ông Donald, dựa vào những phần hóa thạch thu được, chúng ta có thể
giả thuyết rằng, loài khủng long đi bằng bốn chi, nhưng cũng có khả năng
đứng trên hai chi sau.

Những phần xương của Jeyawati được đưa về bảo tàng Lịch sử tự
nhiên bang Arizona (Mỹ) để lưu giữ cùng nhiều mẫu khủng long vừa được
khám phá tại khu vực trên. Trong đó có loài khủng long Zuniceratops có
sừng, hay một con quái vật kì lạ ăn cỏ Nothronychus.