Chơi cây cảnh kiểu mì ăn liền

Không như ở nhiều nơi khác để có một cây
cảnh người ta phải nâng niu, chăm sóc cây hàng chục năm trời, dân chơi
cây cảnh ở Đồng Hới chỉ cần vào rừng săn lùng, thuê thợ sơn tràng đào,
làm giá với cơ quan chức năng xong, mang về phố trồng. Các loại cây được
các đại gia săn lùng mua với giá cao như lội, si, đa, sanh, mưng, đùng
đình… hiện đều có mặt ở thành phố Đồng Hới.

Trong vai người chơi cây cảnh, chúng tôi
đến xã Xuân Trạch, huyện Bố Trạch để tìm mua cây lội cho một đại gia
vừa về từ Anh quốc. Theo chỉ dẫn của một thợ sơn tràng, chúng tôi gặp
Trần Văn S., một người có thâm niên về cây cảnh cổ thụ ở đây. Trong mảnh
vườn chật chội của S., có 10 cây lội gốc hai, ba người ôm đang đâm
chồi. Công việc hàng ngày của S. là dẫn tốp thợ sơn tràng vào rừng tìm
cây cảnh cổ thụ, sau đó dùng các loại máy công trình đào đưa cây cảnh về
trồng chờ được giá là bán.



"Rừng" cây lội cổ thụ ở giữa phố (ảnh chụp ở quán cà phê Hoàng Tử - thành phố Đồng Hới).

Theo S. "giờ những người trước đây làm
lâm tặc đều đua nhau bỏ nghề mà chuyển sang săn lùng cây cảnh, dễ kiếm
tiền hơn". Sau gần 2 tiếng đồng hồ trà dư tửu hậu, câu chuyện săn cây
cảnh cổ thụ của S. đã cởi mở hơn, anh cho biết: Cây cảnh cổ thụ có nhiều
ở rừng Chà Coòng thuộc xã Phúc Trạch, chỉ cách đường Hồ Chí Minh chừng 7
km.

Tạm chia tay S., chúng tôi tìm về nhà
anh Th. ở thôn 2, xã Phúc Trạch, người đang sở hữu nhiều cây lội cổ thụ
rất đẹp. Anh Th. cho biết: "Gia đình tui có 4 cây lội, mỗi cây cao 3-5m,
tui định bán cả 4 cây với giá 110 triệu đồng". Thấy gia tương đối cao,
chúng tôi mặc cả, Th. cười hì hì: "Giá rứa đó, các chú không lấy thì
thôi, nghĩ người trong tỉnh nên tui bán chứ dân chơi cây cảnh ở ngoài Hà
Nội cũng vào đặt cọc rồi đó".

Th. cho biết thêm, trong làng hầu như
nhà nào cũng có người đi săn cây cảnh cổ thụ để bán. Theo thú chơi, nên ở
thành phố Đồng Hới hiện nay từ công viên, công sở, quán cà phê, khuôn
viên nhà ở cá nhân… đều đua nhau trồng cây cảnh cổ thụ.

Nơi ít trồng 1-2 cây, nơi nhiều thì như
một khu rừng cây cổ thụ giữa lòng thành phố. Đặc biệt chơi trội hơn ở
quán cà phê H.Tử, ái nữ của một giám đốc sở còn cho thuê máy công trình
đào hàng chục cây cổ thụ 2-3 người ôm về trồng ngay trước quán. Người
dân thường chép miệng; để có hàng loạt cây như vậy, không biết người ta
đã phá bao nhiều diện tích rừng?.

Bên cạnh săn cây cảnh cổ thụ, người dân
Đồng Hới còn đua nhau chơi độc bình bằng gỗ. Với quan niệm có độc bình
(nhưng thực tế phải là hai chiếc) trong nhà để mong bình yên, may mắn.
Bình càng to, gỗ càng tốt là càng oai, càng sang! Và thế là, để có những
chiếc độc bình đạt tiêu chuẩn về kiểu dáng, kích thước, các xưởng mộc
đã sử dụng gỗ từ rất nhiều nguồn khác nhau, trong đó có những cánh rừng
miền Tây Quảng Bình. Qua chủng loại gỗ và vân gỗ thể hiện trên chiếc
bình có thể nhận biết "đẳng cấp" của gia chủ.

Trước đây, người chơi độc bình thường
chọn gỗ nao, bồ kết rừng để làm vì giá rẻ và vân gỗ đẹp nhưng các loại
gỗ này thường bị nứt và co ngót trong mùa hè. Do vậy, giới sành độc bình
chuyển sang các loại gỗ sú, gõ đỏ, đinh hương, cẩm lai, ràng ràng vừa
đẹp, lại bền. Một tay chơi độc bình chuyên nghiệp cho biết, để có độc
bình to, vân gỗ đẹp, người ta phải đốn hạ cả cây gỗ to, chọn đoạn gỗ cần
lấy, còn lại vứt bỏ.

Chúng tôi đến cơ sở mộc ở xã Hóa Tiến,
huyện Minh Hóa - nơi cung cấp độc bình cho nhiều nơi ở tỉnh Quảng Bình.
Ông H. chủ xưởng cho biết, mới đây cơ sở đã lấy một lô gỗ trị giá gần
100 triệu đồng để tiện độc bình theo đơn đặt hàng của khách. Mỗi tháng,
xưởng của ông H. tiện khoảng 10 cặp độc bình với nhiều kích thước nhưng
phổ biến là loại bình có chiều cao 1,2-1,4m, đường kính 30-40cm. Tùy
theo chất liệu và vân gỗ, mỗi cặp độc bình có giá 10-15 triệu đồng.

Tìm cách qua mặt cơ quan chức năng

Theo chân thợ sơn tràng, chúng tôi tìm
đến rừng Chà Coòng, nơi thợ sơn tràng thường đạp rừng tìm cây cảnh cổ
thụ. Không thể tin được, cả cánh rừng mênh mông đã bị cày nát đầy các hố
sâu do khai thác cây cảnh. Tiếng máy đào đất, tiếng cuốc xẻng rộn ràng,
từng đoàn người thi nhau đào gốc cây cổ thụ. Để lấy được một cây cảnh
cổ thụ 2 người ôm, người ta đã phải triệt hạ hàng trăm cây rừng khác
xung quanh. Kiểu phá rừng tìm cây cổ thụ còn đáng sợ hơn lâm tặc phá
rừng lấy gỗ.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, sau
khi đào được cây cảnh cổ thụ, các tay buôn cây cảnh thường chở về trồng
trong vườn nhà, sau đó tìm được mối bán, họ chỉ cần xin giấy chứng nhận
là cây trồng của chính quyền địa phương và kiểm lâm chứng nhận rồi có
thể chở đi bán bất cứ đâu. Chính vì sự tiếp tay này nên số phận những
cánh rừng già mới có nguy cơ bị huỷ diệt.

Được biết, trong thời gian gần đây, lãnh
đạo Chi cục Kiểm lâm Quảng Bình quyết liệt tìm cách không để chở cây
cảnh cổ thụ về xuôi, thì các đại gia buôn bán cây cảnh lại lén lút khai
thác rồi chở ra Hà Tĩnh trồng và tìm cách bán vào Quảng Bình.

Trồng một cây cảnh giống như chăm sóc
con nhỏ từ bé rồi trưởng thành, dõi theo sự phát triển hàng ngày của
cây, cây mới có hồn, mới thấy ý nghĩa. Còn việc bỏ tiền ra mua một cây
cổ thụ lớn từ rừng về rồi trồng trong khuôn viên nhà thì nó chẳng còn ý
nghĩa gì cả, cây vô hồn, vô cảm, vô tâm. Đó chỉ là kiểu chơi cây cảnh
"trọc phú" mà thôi. Một lão gia chơi cây cảnh thâm hậu hơn 50 qua ở
thành phố Huế nói như vậy.