Tranh chấp ở biển Đông tiếp tục là đề tài thảo luận trong các cuộc gặp riêng rẽ giữa Mỹ với Philippines và Trung Quốc trong tuần này.

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario có cuộc gặp với người đồng cấp Mỹ Hillary Clinton tại Washington hôm 23.6 (giờ địa phương) nhằm tìm kiếm đảm bảo hậu thuẫn về quân sự của Mỹ cho Philippines trước các hành động gây căng thẳng gần đây của Trung Quốc ở biển Đông. Tờ Asia Times hôm qua đưa tin ông Rosario đang vận động Mỹ cung cấp thêm tàu chiến và các trang thiết bị khác nhằm củng cố khả năng phòng thủ của quân đội nước này.

Trước đó, Ngoại trưởng Philippines đã gặp thượng nghị sĩ John McCain, thành viên của Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ. Tờ Asian Journal dẫn lời ông Rosario bày tỏ sự đồng tình với việc ông McCain kêu gọi Mỹ tăng cường ủng hộ các nước Đông Nam Á trong vấn đề chủ quyền ở biển Đông. Trong khi đó, chính quyền Philippines hôm qua cho hay sẽ sớm sửa chữa sân bay trên đảo Pag-asa (tức đảo Thị Tứ thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam), đang do nước này kiểm soát, theo tờ Philippine Daily Inquirer.

Hôm qua, nhân chuyến thăm Philippines, Tư lệnh lực lượng không quân Thái Bình Dương của Mỹ là ông Gary L. North nói không nên để căng thẳng ở biển Đông dẫn tới chiến tranh. Đài GMANews dẫn lời ông North nói Mỹ sẽ ủng hộ Philippines trên cơ sở Hiệp định phòng thủ chung. Tư lệnh Mỹ kêu gọi các nước cùng tuyên bố chủ quyền tại biển Đông phải minh bạch, nỗ lực đối thoại và ngăn chặn xung đột leo thang. Theo ông, Chính phủ Mỹ không chỉ theo dõi sát diễn biến ở biển Đông mà còn cả tình hình hoạt động dân sự, thương mại, tội phạm xuyên quốc gia ở Thái Bình Dương.

Vấn đề biển Đông cũng sẽ được đưa ra thảo luận tại cuộc tham vấn song phương giữa Mỹ và Trung Quốc về các vấn đề ở châu Á - Thái Bình Dương diễn ra ở Hawaii vào ngày 25.6. Theo báo Financial Times, những căng thẳng gần đây ở khu vực là chủ đề đầu tiên trong các phiên tham vấn do Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề châu Á - Thái Bình Dương Kurt Campbell và Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Thôi Thiên Khải chủ trì.

Căng thẳng ở biển Đông sắp tới có thể phức tạp thêm khi chính quyền Đài Loan vừa đánh tiếng rằng họ đang cân nhắc thực thi các biện pháp nhằm bảo vệ “quyền lợi”. Báo Taipei Times hôm qua dẫn lời đại diện ngoại giao Đài Loan Timothy Yang cho biết chính quyền đảo này đang xem xét đưa binh lính, trang thiết bị và tàu tuần tra đến khu vực tranh chấp chủ quyền ở biển Đông.

Trong bối cảnh tình hình khu vực đang “nóng” lên, Úc cũng xem xét khả năng triển khai tàu chiến, tàu ngầm, máy bay và binh lính đến bảo vệ các khu vực giàu tài nguyên của nước này ở vùng biển phía bắc và phía tây. Theo báo Sydney Morning Herald, trong cuộc rà soát chính sách quốc phòng sắp tới, Úc sẽ xem xét liệu có cần điều chỉnh năng lực chiến đấu để làm đối trọng với những thế lực đang tăng cường trong khu vực, chẳng hạn như Trung Quốc.